Imiona przeczytane w czasie obchodów 70. rocznicy Powstania w Getcie Warszawskim

1. Przy Pomniku Bohaterów Getta

Mordechaj Anielewicz, lat 24, przywódca Żydowskiej Organizacji Bojowej, jeden z organizatorów powstania w getcie, zginął śmiercią samobójczą 8 maja w bunkrze przy Miłej 18.

Tosia Altman, lat 25, główna przedstawicielka ŻOBu po stronie aryjskiej. Po powstaniu wyszła z getta kanałami, zabita przez Niemców w maju 43 roku.

Frania Beatus, lat 17, łączniczka ŻOBu. 12 maja, gdy dowiedziała się o upadku powstania, popełniła samobójstwo.

Janek Biały, walczył w powstaniu w getcie centralnym, wyszedł kanałami i wraz z 10-osobową grupą ŻOBowców przyłączył się do polskich partyzantów. Wszyscy zostali zabici.

Cwi Edelsztejn, lat 21, członek ŻOB, po wyjściu z getta ukrywał się w fabryce celuloidu na Pradze, gdzie spłonął w czasie pożaru 24 maja 43 roku wraz z 10 innymi bojownikami.

Rodzeństwo Błones: 25-letnia Guta, 19-letni Jurek i najmłodszy 13-letni Lusiek – wszyscy aktywnie walczyli w powstaniu. Wyszli z getta kanałami 10 maja, ukryli się w lasku w Łomiankach; zostali wydani i zabici przez Niemców.

Regina Fuden, lat 21, w czasie powstania wyprowadziła grupę bojowców kanałami, potem wróciła do getta po kolejnych, ale już nie wyszła.

Hanoch Gutman, lat 24, pedagog, prowadził w getcie podziemne seminaria i zakładał grupy samoobrony. W powstaniu dowodził grupą na terenie szopu szczotkarzy. Nie zdołał wyjść kanałami, został w getcie wraz ze swoją przyjaciółką Fejcze Rabow.

Michał Klepfisz, lat 30, zdobywał i produkował broń dla getta. Uciekł z pociągu do Treblinki i wrócił do getta, w powstaniu walczył na terenie szopu szczotkarzy. Zginął 20 kwietnia na podwórku przy ul. Świętojerskiej 32. Został odznaczony przez Rząd Polski w Londynie krzyżem Virtuti Militari.

Lea Korn, lat 25, w getcie opiekowała się dziećmi. Kiedy jej grupa wychodziła z powstania kanałami, Lea dobrowolnie została z rannymi w bunkrze przy ul. Leszno 76.

Chana Płotnicka, lat 25, aktywna działaczka organizacji młodzieżowej. W czasie powstania walczyła na terenie szopów Toebbensa i Schultza. Zginęła podczas walki z policjantem w trakcie prowadzenia na Umschlagplatz 20 kwietnia 43 roku.

Lutek Rotblat, 25 lat, w powstaniu dowodził jednym z oddziałów. 8 maja, gdy Niemcy wrzucili bomby gazowe do bunkra przy Miłej 18, strzelił najpierw do swojej ukochanej matki Miriam, a potem do siebie.

Meir Szwarz, lat 27, w getcie był rykszarzem. Walczył w powstaniu, ranny w strzelaninie wyszedł kanałami 29 kwietnia. Zmarł 24 maja na atak serca w czasie ukrywania się.

Jehuda Węgrower, 23 lata, w powstaniu walczył w getcie centralnym. Był jednym z 14 ocalałych z bunkra na Miłej 18. Wyszedł z getta kanałami 10 maja, i zmarł tego samego dnia w lesie w Łomiankach, gdzie ukryli się powstańcy.

2. Na Umschlagplatz

Debora Baran, piękna 23-letnia dziewczyna. Walczyła na terenie szopu szczotkarzy i w getcie centralnym. Zginęła w walce 3 maja 1943 r.

Hersz Berliński, lat 35, organizował w getcie oddziały ŻOBu, po powstaniu w getcie brał też udział w powstaniu warszawskim. Zginął w walkach na Żoliborzu.

Abrasza Blum, lat 38, walczył w powstaniu na terenie szopu szczotkarzy, wyszedł z getta kanałami, ukrywał się po stronie aryjskiej. Zginął wkrótce potem na Gestapo.

Abraham Diamant, lat 43, żołnierz Wojska Polskiego. Jeden z najdzielniejszych żołnierzy powstania w getcie, zginął 1 maja.

Marek Folman, lat 27, założyciel podziemnego gimnazjum w getcie. W styczniu 43 roku wywieziony do Treblinki, uciekł z pociągu i wrócił do Warszawy. Brał udział w powstaniu, po wyjściu z getta zginął zastrzelony przez Niemców.

Eliezer Geller, lat 25, uczestnik kampanii wrześniowej, organizował grupy oporu w kilku gettach. W powstaniu był komendantem grup bojowych, wyszedł kanałami 29 kwietnia. Przeżył pożar domu na Pradze, w którym ukrywali się bojowcy, zginął w Auschwitz.

Mordechaj Growas, lat 21, dowódca jednej z grup w powstaniu, wyszedł kanałami, dowodził grupą partyzantów żydowskich w szeregach AK, i wszyscy oni zostali zamordowani.

Szymon Heller walczył jako dowódca grupy na terenie szopów. Zginął 22 kwietnia 43, skacząc z balkonu płonącego domu przy Lesznie 76.

Dawid Hochberg, lat 18, w powstaniu dowodził grupą w getcie centralnym. 27 kwietnia, ciężko ranny przy wejściu do bunkra przy Miłej 29, zatarasował swym ciałem wyjście i umożliwił pozostałym bojowcom odwrót.

Rysiek Maselman, lat 21, łącznik ŻOBu, organizował wyjście powstańców kanałami. W czasie przeprowadzania drugiej grupy 10 maja został złapany i rozstrzelany przy ul. Żabiej koło Ogrodu Saskiego.

Mejloch Perelman, 22 lata, dowódca patroli wypadowych w czasie powstania, ciężko ranny zdołał ukryć broń i przeczołgać się do bunkra gdzie byli powstańcy, zginął w płomieniach domu przy Muranowskiej 37.

Welwel Rozowski, lat 27, student Uniwersytetu. W listopadzie 42 uciekł z pociągu do Treblinki i wrócił do getta, walczył w powstaniu. Wyszedł kanałami 29 kwietnia, ukrywał się w Warszawie, zginął na gestapo w maju 43.

Mosze Rubin, działacz podziemia Dror w Warszawie, członek ŻOBu, grafik, malarz i świetny fałszerz, walczył w powstaniu, nie zdołał wyjść z getta.

Tuwja Szejngut, lat 23, łącznik ŻOBu po stronie aryjskiej, współorganizował wyjście bojowców kanałami. Zginął latem 43 podczas strzelaniny, gdy Niemcy przyszli go aresztować.

Beniamin Wald, lat 23, dowodził grupą bojową na terenie szopu Toebbensa i Schultza. 29 kwietnia prowadził swoich żołnierzy kanałami na aryjską stronę, wszyscy zginęli przy włazie na ul. Ogrodowej.

(wykorzystalismy m.in. Imiona z książki Anki Grupińskiej „Ciągle po kole” – dziękujemy!)